Op pad met de CliniClowns

Zoals jullie weten, ben ik inmiddels al heel wat jaren ambassadeur voor CliniClowns. We zijn thuis vanaf ons eerste bezoek alle drie CliniClowns-fan! Inmiddels hebben we al zoveel facetten van hun werk met kinderen mogen ervaren. Het blijft altijd erg bijzonder. Waar ik nog niet zoveel over wist? Het werk dat ze doen voor mensen met dementie.

Vorig jaar september schreef ik het moeilijkste artikel uit het mijn MoodKids-carrière. In het artikel vertelde ik dat mijn vader ziek is. Sindsdien heb ik al een aantal blogs geschreven over dementie. Onder andere ook over hoe je je (klein)kinderen informeert over dementie. Dat wilde ik graag, omdat ik destijds weinig goede informatie daarover kon vinden. Bij de research voor dat artikel heb ik heel fijn contact gehad met Hanneke Heessels, artistiek teamleider bij CliniClowns.

Het effect van CliniClowns op mensen met dementie

Hanneke is CliniClown. Ze werkt veel met mensen met dementie. Naar aanleiding van dat contact en mijn artikel over dementie vroeg CliniClowns mij of ik niet eens mee wilde naar een (semi)gesloten Psychogeriatrische (PG)-afdeling van een woonzorgcentrum om het effect van hun werk met mensen met dementie zelf te ervaren. Daar moest ik toch even over nadenken… Als geen ander weet ik namelijk dat dit waarschijnlijk ook een station voor mijn vader gaat zijn. Het eindstation welteverstaan. Ik vroeg me dus af of ik dat aan zou kunnen. Of het niet te confronterend zou zijn. Of ik nu al wil ervaren wat mijn vader straks staat te wachten. Uiteindelijk besluiten we het toch te doen. We inderdaad. Dennis ging (gelukkig) met me mee om de foto’s te maken. Lees hieronder het verslag van onze ervaringen.

Op stap met de CliniClowns

Lichtelijk nerveus stap ik bij Amaris De Veste in Naarden de auto uit. Ik hoor mezelf ratelen tegen Dennis. Ik praat normaal al vrij veel, maar als ik nerveus ben helemaal. We lopen het woonzorgcentrum binnen. Al snel ontmoeten we Brenda en Marcel. Brenda werkt al jaren als clown voor mensen met dementie. Marcel heeft eerst met kinderen gewerkt en bezoekt sinds kort ook mensen met dementie. Op onze vraag of er veel verschil is tussen die twee groepen, reageert hij duidelijk: “Wij doen aan improvisatietheater. Dan moet je het vermogen hebben om de juiste afstemming te vinden voor de verschillende doelgroepen. Of het nu een ziek kind of iemand met dementie is; je stapt hun wereld binnen. En probeert dat zo zorgvuldig mogelijk te doen.”

Daar zijn de rode neuzen weer

Brenda en Marcel kleden zich om en komen als CliniClowns Olga en Waldo weer tevoorschijn. Wij lopen naar de eerste woongroep. We bezoeken er vandaag drie. Alleen in de eerste groep hebben bewoners/familie toestemming gegeven om te fotograferen. Terwijl we naar binnenlopen, spreekt een mevrouw ons aan. “Wat komen jullie doen?” We vertellen dat we samen met de CliniClowns op bezoek komen. Snel schuifelt ze weg naar haar eigen kamer, onderwijl somber mompelend: “Oh nee hè… Daar zijn die rode neuzen weer.” De verpleging gniffelt. Blijkbaar is dit de standaardreactie van deze mevrouw. Zij weten echter wel beter…

Olga en Waldo besluiten dus juist bij deze mevrouw aan te kloppen. Olga: “Mevrouw, wat goed u te zien. Ik hoorde dat u de CliniClowns had besteld?”. Mevrouw geeft echter direct aan dat dit ‘absoluut niet’ het geval is. Ze reageert kortaf: “Met clowns heb ik niks!” Ik sta stilletjes in een hoekje te kijken wat er gebeurt. De dame met een gesloten en defensieve houding verandert binnen enkele minuten in een ontspannen, open en schaterende mevrouw, die volop geniet. En als Olga en Waldo naar de gezamenlijke woonkamer gaan, dan volgt mevrouw op de voet. Echt geweldig om deze verandering te zien.

Iedereen wordt benaderd op een eigen manier

In de woonkamer zit een aantal dames en heren. Allemaal met hun eigen vorm van dementie, met de eigen bijhorende kenmerken en ‘stemmingen’. Stuk voor stuk worden ze op een unieke manier benaderd. De één met muziek, een grapje of door gewoon even één op één-contact. De twee rode neuzen benaderen iedereen op de manier die het beste bij hen past. De CliniClowns voelen dat feilloos aan. Ook hier weer een sterke samenwerking tussen de twee. Waar de één even gas geeft door een grap, zorgt de ander op dat moment voor rust. Daarbij kijken ze steeds alert of iedereen is aangesloten.

De bewoners zijn tijdens het bezoek merkbaar actiever dan toen we binnenkwamen. Er wordt gelachen met elkaar én om elkaar. Er wordt gereageerd op elkaar.

Op een andere plek in de gezamenlijke woonkamer ontstaat een spontaan onderonsje. Het was prachtig om te volgen.  Een mevrouw vraagt aan CliniClown Olga: “Waar neem je me mee naar toe? Waar woon ik?” Waarop Olga antwoordt: “Ik neem je mee naar muziekland.” “Oh, ok!” Vervolgens speelt en zingt Olga enkele liedjes die de dame breed glimlachend meezingt. Dennis maakt ondertussen foto’s (één daarvan is hieronder te zien) met zijn spiegelreflexcamera. Voor dat intieme moment, klikte de sluiter van de camera echter hard en hinderlijk. Olga neemt dat geklik mee in het ritme van haar nummer. En ineens is het niet meer storend. De geweldige improvisatie van CliniClowns: het blijft erg bijzonder om te ervaren.

Op de tweede afdeling (waar we geen foto’s mogen maken) zit een meneer aan tafel te dommelen. Hij heeft zijn hoofd op zijn borst. CliniClown Waldo legt zijn hand op de hand van de meneer en maakt daarmee even contact. De man slaat zijn ogen open en kijkt Waldo aan. Zijn ogen flitsen door de ruimte. Lege, troebele ogen. Mijn hart stokt even. Ik herken deze blik. Deze meneer heeft dezelfde vorm van dementie als mijn vader.

De man ‘communiceert’ vervolgens met Waldo door gekke grimassen te maken en op de tafel te slaan. De clown imiteert het gedrag en laat weten dat hij hem nadoet. De gezichtsuitdrukkingen van de man worden steeds intensiever. Waldo imiteert hem opnieuw. Vervolgens steekt de man zijn tong uit. Waldo doet hem weer na. Het spel tussen deze twee is zo intens, bijna intiem. Met z’n tweeën in een coconnetje. Een traan loopt langs mijn wang. Wát een prachtige interactie. Wat is dit een mooie onderbreking van de dag voor deze meneer. En eigenlijk ook voor ons.

Het raakt me…

In de auto terug zijn we er allebei stil van. Er raast van alles door mijn hoofd. Dennis ervaart dat ook. Ik ben moe, deze dag heeft me enorm geraakt. Uiteraard gezien de situatie met mijn vader. Maar ook omdat het zo puur is wat we vandaag hebben ervaren. De CliniClowns participeren ook bij deze doelgroep geweldig, zo blijkt. Mensen worden volledig meegenomen in het spel. De CliniClowns zoeken naar ‘het gezonde stuk’ van deze zieke mensen.

Er wordt afgestemd, er is spel, veel plezier en interactie. Mensen met dementie krijgen de ruimte. Daardoor wordt er écht contact gemaakt. En ik weet hoe moeilijk dat kan zijn bij deze doelgroep. Omdat een ieder op hun eigen specifieke manier, in hun eigen wereld zit. Wat een diep respect hebben wij gekregen voor deze CliniClowns. Lieve Brenda en Marcel, wat fijn dat we een middag met jullie mochten meelopen. Dat we mochten ervaren hoe bijzonder jullie werk is. Hoe jullie bij deze groep mensen de dag een extra gouden randje kunnen geven.

Passiviteit, boosheid, verdriet, depressie: het wordt verzacht door een bezoekje van de CliniClowns. Eén van de bewoners vraagt bij vertrek: “Kom je morgen weer?”. Ik wilde oprecht dat ik ‘ja’ kon zeggen… Want ik gun alle zorginstellingen waar mensen met dementie wonen, regelmatig een bezoek van de CliniClowns.

Help je mee? CliniClowns voor alle mensen met dementie!

Sinds mijn bezoek (in juni) heb ik de afgelopen periode veel met mensen gesproken over de impact van de CliniClowns  op deze doelgroep. Met mantelzorgers én mensen die werken met mensen met dementie. En wat me is opgevallen is dat dit werk van de CliniClowns (net zoals bij mij) nog niet zo bekend is. Ik heb mezelf daarom een persoonlijke missie gesteld. Iedereen -ok bijna iedereen 😉 – moet weten over dit werk, want het geeft zoveel vreugde en het is zo simpel. Zorginstellingen kunnen makkelijk zelf een bezoek van de CliniClowns aanvragen. Hier vind je meer informatie en kun je een aanvraag indienen.

Wil je me meehelpen? Werk jij of ken jij iemand die werkt in een zorginstelling voor mensen met dementie? Deel dan het artikel door iemand te taggen op social media of stuur het artikel door (bijvoorbeeld via de whatsapp functie hieronder). Laten we er samen voor zorgen dat nog veel meer mensen met dementie kleine lichtpuntjes houden in hun leven! Dank je wel alvast!

 

MoodKids is ambassadeur van CliniClowns. Dit artikel is i.s.m CliniClowns gemaakt.

[ssba]