Hangen op de bank met een luisterboek?

Voorlezen is veel te leuk. Bij een luisterboek loop je de kans op die interactie mis. Je parkeert je kind bij een geluidsbox. Een cd’tje houdt het kind wel even zoet op de achterbank. Dat lijkt passief. Niets is minder waar.

Luisterboeken bieden veel extra mogelijkheden. Ze zijn een prima aanvulling op het voorleesritueel, waar je thuis natuurlijk tijd voor neemt. Onderweg of thuis met druk bezoek? Een luisterboek stimuleert de taalontwikkeling van je kind.

Voordelen van een luisterboek:

– Door de ‘stemmetjes’ horen ze dialecten die ze thuis nooit horen.
– Ze imiteren de perfecte dictie en articulatie van beroepsacteurs, let maar eens op de namen bij aanschaf.
– Sleutelwoorden vallen op door de geoefende intonatie en het ritme van beroepsacteurs. Zelf ben ik niet zo wakker bij voorlezen…
– De muziek geeft herkenningspunten en structureert het verhaal.
– Sprookje, musical of avonturenverhaal? Je kind leert het verschil tussen tekstsoorten.
– Achtergrondgeluiden in het luisterboek activeren hele woordvelden. Bijvoorbeeld vogelgeluiden en geruis van blaadjes, die triggeren het woordgeheugen van bos en alles wat in het bos leeft. Een meeuw activeert het geheugen van alle strandwoorden.
– Zonder beeld leren kinderen hun eigen plaatjes te bedenken. Dat stimuleert het visuele voorstellingsvermogen in hun breins taalcentrum.
– De ogen kunnen even uitrusten of ondertussen naar een saai landschap turen.

Het plezier van herkenning
Heb je weleens nagedacht over ‘oren’? Al voordat we geboren worden, werken oren perfect. Geluiden zijn het eerste waar we ons bewust van zijn. Al in de baarmoeder horen kinderen hun moeder. Met lichaamsbewegingen reageren ze op de stem van hun ouders. Voordat ze een kik geven, hebben kinderen al superveel taal gehoord. Ze maken zich de intonatie, het ritme en zelfs de lengte van woorden en zinnen al eigen in de baarmoeder.

Daarom is het niet erg als kinderen in een luisterboek moeilijke woorden of lange zinnen horen. Zo went je kind aan de klank en intonatie. Luisteren is de eerste stap. Later gebruiken ze zelf moeilijke woorden. Vooral kleine kinderen maken een spelletje van nazeggen. Kim van vijf maakte pas onze hele straat aan het lachen. Ze riep om de haverklap: “Iegeval”. Alle buren herkenden natuurlijk meteen mijn stopwoordje: “In ieder geval”. Zelf herkende ik het pas later, met een rode kop. Net als “pardon en maar”, Kims verbastering van ‘pedaalemmer.’ Het ritme klopt dan weer wel perfect.

Het brein op scherp
Negentig procent van alle zintuigelijke informatie in ons brein loopt via het gehoororgaan. Dat komt omdat luisteren veel zenuwcellen prikkelt. Zenuwcellen die in contact staan met bewegen, motoriek, ritme en houding. Bovendien activeren luisterboeken het rechterbrein via tekst en het linkerbrein via muziek en andere geluiden. De wisselwerking tussen verschillende hersendelen optimaliseert het taalvermogen, doordat die het visuele voorstellingsvermogen en woordgeheugen op scherp zet. Muziek versterkt het emotionele centrum, waardoor het hele brein alert meedoet. Luisterboeken zorgen dus voor een superactief brein. Actiever dan bij beeldgebruik.

In de praktijk
In de auto hebben we zo onze vaste set luisterboeken. Gaan we naar opa en oma in Zeeland? Dan lukt het om Pluk af te luisteren. Voor korte ritjes bewaar ik CD’s met liedjes. Wel met hoofdtelefoon.
– Met een hoofdtelefoon op bescherm ik mijn kind tegen het geraas van de auto
– Op gezinsmomenten luisteren we samen. Vooral Marit van tien heeft nog weleens heimwee naar Pluk. Ons gezin kreeg zo zijn ‘eigen’ woorden, zoals de Prrr taliloe vogel of de hasselbramen.
– Voor de variatie gebruiken we de autoradio. Daardoor leren ze hoe weerberichten klinken. Samen lachen ze om de ingeslikte woorden bij de beursberichten. En om reclameslogans.

Voorlezen bewaar ik voor bedtijd. Dat gaat gepaard met eindeloos geknuffel en gestoei. Kim weet dat ze tijd kan rekken met vragen. Dat weet ze precies met haar vijf jaar. Laat maar gaan. Geen probleem. Want dit is het moment om de dag samen door te nemen. Zonder het erover te hebben natuurlijk! Want nu passeren de grootste juich-, schrik- of pijnpunten. Als vanzelf vormt het voorlezen telkens weer de aanleiding.

‘Ja, Jip schrikt, hè, van dat paard? Denk je dat een paard m’n vingers eraf kan happen?’ Kim heeft die middag een paard gras gevoerd. Ik heb haar al verzekerd dat haar vingers veilig zijn. ’s Avonds is het tijd voor keet. Ik trek m’n gekste paardenbek en krul mijn lip of ik wel een vinger lust. Hikkend van de lach komen Kims zenuwen van die middag eruit. Even later is ze een en al ontspannen. Zelf moet ik oppassen dat ik niet in slaap val voor de laatste bladzijde. Over passief gesproken…

(c) Can Stock Photo

[ssba]