Zelf boeken maken, daar leer je van!

Boeken zijn overzichtelijk om uit te leren. Maar zelf boeken maken, daar leer je nog veel meer van. Papier is ideaal, want je kunt het bewegen en het in een volgorde leggen. Pen en papier kunnen kinderen vastpakken en bewegen.  Goed voor die jonge breinen! Want zo leren kinderen met hart en ziel.

Handgemaakte boekjes zijn echt supermiddelen. Ze zetten kinderen aan het lezen. Ik ben helemaal enthousiast na de meivakantie. Papier maakt lezen aantrekkelijk voor doe-het-zelvers die niet stil kunnen zitten zoals deze meiden.

Boekjes krassen

Kim vindt het fantastisch. En niet alleen dat frommelen. Had ik haar net geleerd dat krassen echt niet kan, ‘Nee niet in onze boeken!’ ziet ze opeens haar zus met inkt in een schetsboek. ‘Dat is dus de oplossing!’ Ze leek het in een bliksemflits te bedenken. Om vervolgens zelf met schriftjes in de weer te gaan. Elke bladzijde mag vol. Moet vol zelfs. Want met drie stippen, is ze nog niet klaar, zeur ik dan. Maar toen wist ik dus niet dat ze met een tekenfilmpje bezig waren, die twee.

Praktijktips zelf boeken maken

Tekenfilmpjes

Koop een aantal kleine notitieblokjes. Liefst met blanco vel.

• Onderaan elk vel tekent je kind een plaatje. Bijvoorbeeld een boom.
• Laat je kind steeds hetzelfde tekenen, een bijvoorbeeld. Gebruik evt. een sjabloon.
• Op de eerste pagina is de boom vol groene krasjes met roze krasje.
• Op de laatste pagina is boom vol met roze krasjes.
• Snel doorbladeren met je duim en je ziet jullie boom in bloei schieten op dit ´tekenfilmpje.´
• Verzin samen andere mogelijkheden. Bijvoorbeeld een tulp die uit de grond komt of een muis die uit z´n hol kruipt. Een kuiken dat uit het ei breekt. Of een afgekloven appel.
• Help je kind om de boom of tulp, appel of ei op precies dezelfde plaats te tekenen.

Lees ook: zelf een flipboekje maken

Omkeerboekjes

Of koop een schetsboek met spiraal:

• Gebruik de twee harde kaftbladen als voorkant.
• Elke kant van het boek vertelt een ander verhaal.
• De kaft heeft een plaatje van een van de twee hoofdpersonen.
• De middelste bladzijden vertellen het verhaal van de ontmoeting tussen de twee personen.
• Lezers moeten het boek op de helft omdraaien om verder te lezen.

Marit maakte een feestboek. Een omkeerboek over twee mensen op weg naar hetzelfde feest. In het midden maakte ze een dubbele bladzijde. Die ging over het verjaardagsfeestje waar de twee heengingen. Om het tweede verhaal te lezen, moest je het schrift omkeren. Middenin ontmoeten ze elkaar op het feestje.

Vouwpagina’s

Een ander idee van Marit was een shop-boekje over een winkelstraat in ons vakantiedorpje:

• Neem een spiraal-schetsboek en nummer de pagina’s
• Vouw nu de pagina’s 3, 7, 11, 15, 19 en 21 dubbel. Je vouwt het papier naar de spiraal toe.
• Op de pagina’s 3, 6, 10, 14, 18 en 20 komt de tekst over een winkelend persoon.
• Op de dubbelgevouwen pagina’s tekent je kind een winkelpand van buiten met etalage.
• Klap open en laat je kind tekenen hoe dezelfde winkel er vanbinnen uitziet. Wat wil iemand daar kopen?

Wat leren ze dan van papier?

Lezen is stilzitten en dat past niet bij Kim van vijf. Als ze moe is, roept ze ‘voorlezen!’ en zit ze graag op schoot. Na tien minuten is ze opgeladen. Dan springt ze weer op. Haar handen in de lucht. Haar voeten in beweging. Vol overgave stort ze zich vandaag op haar Duplo. Ze leert nog het meest van wat ze aanraakt. En dat geldt eigenlijk net zo hard voor Marit van tien. En voor veel anderen.

Je leert het meest van iets dat je kan vasthouden. Een boek bijvoorbeeld. Met haar vingers wijst Kim de plaatjes aan. Ze geeft aan wanneer we de bladzijde moeten omslaan. Haar favoriete prentenboek lazen we al 83 keer. Langzamerhand weet ze precies dat we elk boek van voor naar achter doorbladeren. En dat het verhaal op de eerste bladzijde begint en op de laatste klaar is. Marit leest niet altijd. Maar ze heeft zo haar favorieten. Die boeken zijn net vrienden, zegt ze. Haar drie lievelingsboeken staan rechtop op haar kamer, als foto’s. Want zo kan ze het plaatje op de kaft zien.

Lekker frommelen

Fijner dan een boek vasthouden is een boek maken. Marit is Kims grote voorbeeld. Die heeft al een paar schriftjes vol en bedenkt steeds wat nieuws met haar mooie krulletters in alle kleuren. De meivakantie was eigenlijk te kort. Want de meiden kregen de smaak te pakken. Marit werkte in een spiraalschetsboek. Fijn want je kunt er zo een vel uitscheuren. ‘Fout!’ riep Marit om het lekker te verfrommelen. Hoe mislukter, hoe fanatieker de prop. Heerlijk tastbaar dat papier!

Geheugensporen activeren met pen en papier

Als kinderen iets vastpakken maakt hun brein kennissporen. Of als ze zich in de ruimte bewegen. Letters schrijven is ook een beweging. Dat helpt dus. Want het activeert geheugensporen. Door te schrijven leren kinderen actief. Ze nemen lettervormen in hun brein op. Door in papieren boeken te bladeren, gaat het tijdsverloop van een verhaal leven. Dat beschrijft psychiater Manfred Spitzer.

Bij kinderen kun je nog zien dat leren met lijf en leden gaat. Bewijs is de bekende tong uit de mond bij tekenen.  Maar liefst een derde van ons brein is gelinkt aan beweging.  Logisch dat kinderen niet zonder pen en papier kunnen leren.  Laat ze lekker met hart & ziel en lijf & leden leren.

(c) Can Stock Photo

[ssba]